Liquidation คืออะไร? การล้างพอร์ตในตลาดคริปโต และวิธีป้องกันความเสี่ยง

ในการลงทุน โดยเฉพาะใน ตลาดคริปโต การทำความเข้าใจ Liquidation หรือ “การล้างพอร์ต” ถือเป็นหัวใจสำคัญสำหรับนักเทรดที่ต้องการป้องกันไม่ให้เงินทุนสูญหายโดยไม่จำเป็น Liquidation เกิดจากความผันผวนของตลาดและการใช้เครื่องมืออย่าง เลเวอเรจ (Leverage) ซึ่งแม้จะช่วยเพิ่มโอกาสทำกำไร แต่ก็นำพาความเสี่ยงมหาศาลมาด้วย

ในบทความนี้ เราจะพาคุณไปรู้จักกับความหมายของ Liquidation ประเภทและปัจจัยที่ส่งผล ตลอดจนวิธีป้องกันที่ช่วยให้คุณลดความเสี่ยงและเพิ่มโอกาสความสำเร็จในตลาดคริปโตได้อย่างมั่นใจ

Liquidation คืออะไร?

ก่อนจะเข้าสู่โลกของการเทรดด้วยเลเวอเรจ ควรเข้าใจพื้นฐานของ Liquidation เสียก่อน Liquidation คือกระบวนการที่เกิดขึ้นเมื่อมูลค่าของพอร์ตลดลงต่ำกว่าระดับมาร์จิ้นที่กำหนด ซึ่งในกรณีนี้ระบบของแพลตฟอร์มจะบังคับปิดสถานะของคุณโดยอัตโนมัติเพื่อป้องกันการสูญเสียเงินเพิ่มเติม

ตัวอย่างที่เข้าใจง่าย:

• คุณเปิดสถานะ Long ในราคา บิทคอยน์ (Bitcoin) ที่ $30,000 ด้วยเลเวอเรจ 10x และใช้เงินต้น $1,000
  หากราคาลดลงต่ำกว่า $27,000 พอร์ตของคุณอาจถูก Liquidation และเงินต้นทั้งหมดจะหายไป

ความสำคัญของการเข้าใจ Liquidation:

• ลดความเสี่ยง: หากเข้าใจ Liquidation คุณสามารถวางแผนและป้องกันการสูญเสียเงินทุนได้ดีขึ้น
• เพิ่มโอกาส: การบริหารความเสี่ยงที่ดีช่วยให้คุณรักษาเงินทุนและสามารถทำกำไรในระยะยาว

ประเภทของ Liquidation

Liquidation ไม่ได้มีเพียงรูปแบบเดียว แต่มักจะแบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลักที่นักลงทุนควรเข้าใจ เพื่อให้สามารถจัดการพอร์ตการลงทุนได้อย่างมีประสิทธิภาพ

1. Partial Liquidation

Partial Liquidation คือการชำระบัญชีบางส่วนของสถานะที่คุณถืออยู่ ซึ่งเป็นกระบวนการที่เกิดขึ้นเพื่อรักษาระดับมาร์จิ้นให้อยู่ในเกณฑ์ที่ปลอดภัย
ตัวอย่าง:

• หากคุณถือสถานะ Long 10 ETH และระดับมาร์จิ้นใกล้ถึงขีดจำกัด ระบบอาจบังคับขาย 5 ETH เพื่อลดความเสี่ยงและเพิ่มระดับมาร์จิ้น

ข้อดี:
ช่วยลดผลกระทบของการล้างพอร์ตทั้งหมด แต่ก็ยังคงมีผลต่อกำไรของคุณ

2. Full Liquidation

Full Liquidation คือการชำระบัญชีทั้งหมดในพอร์ตของคุณ เมื่อมูลค่าพอร์ตลดลงต่ำกว่าระดับที่กำหนด
ตัวอย่าง:

• หากคุณมีเงินต้น $1,000 ในการเทรดฟิวเจอร์สและราคาสินทรัพย์เคลื่อนไหวผิดทาง มูลค่าพอร์ตอาจลดลงจนสูญเสียทั้งหมด

ผลกระทบ:

• สูญเสียเงินทุนทั้งหมด
• อาจทำให้เกิดแรงกดดันทางจิตใจสำหรับนักลงทุนมือใหม่

ปัจจัยที่ทำให้เกิด Liquidation

Liquidation มักเกิดจากหลายปัจจัย ซึ่งส่วนใหญ่เกี่ยวข้องกับการบริหารความเสี่ยงที่ไม่เหมาะสมและความผันผวนของตลาด นี่คือสิ่งที่คุณควรจับตา:

1. การใช้เลเวอเรจสูงเกินไป

เลเวอเรจเป็นเครื่องมือที่ช่วยเพิ่มอัตรากำไรในกรณีที่ตลาดเคลื่อนไหวตามที่คุณคาดการณ์ แต่ถ้าไม่เป็นไปตามคาด เลเวอเรจสูงจะเร่งการสูญเสียเงินทุน
เคล็ดลับ:

• ใช้เลเวอเรจในระดับต่ำ เช่น 3x-5x สำหรับนักเทรดมือใหม่ เพื่อป้องกันความเสี่ยง

2. การจัดการมาร์จิ้นที่ไม่เหมาะสม

หากมูลค่าพอร์ตของคุณลดลงจนใกล้ถึงระดับ Maintenance Margin แต่คุณไม่เติมเงินเข้าไปเพิ่ม ระบบจะชำระบัญชีโดยอัตโนมัติ

3. ความผันผวนของตลาดคริปโต

ตลาดคริปโตขึ้นชื่อเรื่องความผันผวน ราคาสามารถเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วในระยะเวลาสั้น ซึ่งเป็นปัจจัยที่ทำให้ Liquidation เกิดขึ้นบ่อยครั้ง

กรณีศึกษา:
ในปี 2021 ราคาของบิทคอยน์ลดลงกว่า 10% ในหนึ่งวัน ทำให้นักลงทุนที่ใช้เลเวอเรจสูงต้องเผชิญกับการล้างพอร์ตเป็นวงกว้าง

วิธีป้องกันการล้างพอร์ต (How to Avoid Liquidation)

การป้องกัน Liquidation ไม่ใช่เรื่องยาก หากคุณเตรียมตัวและวางแผนการลงทุนอย่างรอบคอบ ต่อไปนี้คือวิธีที่คุณสามารถใช้เพื่อป้องกัน:

1. ใช้เลเวอเรจอย่างระมัดระวัง

เลเวอเรจเป็นดาบสองคม แม้จะช่วยเพิ่มกำไร แต่ก็เพิ่มความเสี่ยงเช่นกัน สำหรับนักเทรดมือใหม่ การใช้เลเวอเรจต่ำ เช่น 2x-5x จะช่วยลดความเสี่ยงจากการล้างพอร์ตได้มาก

2. ตั้งคำสั่ง Stop Loss

คำสั่ง Stop Loss ช่วยปิดสถานะโดยอัตโนมัติเมื่อราคาสินทรัพย์เคลื่อนไหวผิดทาง เช่น หากคุณเปิดสถานะ Long ในราคา $30,000 การตั้ง Stop Loss ที่ $28,500 จะช่วยลดความเสียหายก่อนที่พอร์ตจะถูก Liquidation

3. เพิ่มมาร์จิ้น

การเพิ่มเงินในบัญชีช่วยเพิ่มระดับมาร์จิ้นให้อยู่ในเกณฑ์ปลอดภัย โดยเฉพาะในช่วงที่ตลาดมีความผันผวนสูง

4. ใช้เครื่องมือจัดการความเสี่ยง

หลายแพลตฟอร์ม เช่น Binance และ Bybit มีเครื่องมือช่วยป้องกันความเสี่ยง เช่น การตั้งคำสั่ง Take Profit และ Stop Loss พร้อมกัน

5. ติดตามข่าวสารและตลาดอย่างใกล้ชิด

ข่าวสารและเหตุการณ์สำคัญ เช่น การออกกฎหมายเกี่ยวกับคริปโต หรือการประกาศนโยบายทางการเงิน สามารถส่งผลกระทบต่อราคาสินทรัพย์ได้อย่างมีนัยสำคัญ

สรุป

Liquidation หรือ “การล้างพอร์ต” เป็นเหตุการณ์ที่อาจส่งผลกระทบรุนแรงต่อการลงทุน แต่ด้วยความเข้าใจและการวางแผนที่ดี คุณสามารถลดความเสี่ยงและเพิ่มโอกาสความสำเร็จในตลาดคริปโตได้ การใช้เครื่องมือจัดการความเสี่ยงอย่างเหมาะสม เช่น เลเวอเรจที่ต่ำ การตั้ง Stop Loss และการติดตามตลาด จะช่วยให้คุณลงทุนได้อย่างมั่นใจในตลาดที่ผันผวนนี้