ปัจจุบัน การพกพาข้อมูล (Data Portability) กลายเป็นประเด็นสำคัญที่มีผลกระทบต่อการใช้งานแพลตฟอร์มดิจิทัล โดยเฉพาะอย่างยิ่งในยุคที่ AI มีบทบาทเพิ่มขึ้น การควบคุมข้อมูลส่วนบุคคลไม่ใช่แค่เรื่องสิทธิ์ของผู้ใช้ แต่ยังเป็นกุญแจสำคัญในการพัฒนานวัตกรรมที่เป็นมิตรกับผู้บริโภค
การเปลี่ยนแปลงของแพลตฟอร์มดิจิทัลและผลกระทบต่อผู้ใช้
ปัจจัยสำคัญที่ทำให้ Data Portability ถูกพูดถึงมากขึ้น คือ ความเปราะบางของข้อมูลผู้ใช้ ตัวอย่างเช่น หากแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดียรายใหญ่ถูกแบนหรือปิดตัว ผู้ใช้จะสูญเสียข้อมูลและเนื้อหาที่สร้างขึ้นมาทั้งหมด นอกจากนี้ การพัฒนาของ โมเดล AI จากหลายประเทศ เช่น DeepSeek จากจีน ยังทำให้เกิดคำถามว่า ผู้ใช้สามารถควบคุมข้อมูลของตนเองได้จริงหรือไม่
ผู้ใช้ยังคงถูกจำกัดการเข้าถึงข้อมูลของตนเอง
แม้แนวคิดเรื่อง Web3 และบล็อกเชน จะมุ่งเน้นการให้ผู้ใช้เป็นเจ้าของข้อมูลของตนเอง แต่ในความเป็นจริง แพลตฟอร์มหลัก ๆ ยังคงล็อกข้อมูลไว้ ไม่ว่าจะเป็นโซเชียลมีเดีย เกม หรือบริการดิจิทัลอื่น ๆ
แนวคิดเรื่องการพกพาข้อมูลเคยถูกพูดถึงในยุคแรกของ Web2 แต่ยังไม่เกิดขึ้นจริงในวงกว้าง แม้จะมีเทคโนโลยี เช่น NFTs ที่สามารถเคลื่อนย้ายไอเท็มข้ามแพลตฟอร์มได้ หรือ โซเชียลเน็ตเวิร์กแบบกระจายศูนย์ อย่าง Farcaster และ Bluesky ที่พยายามให้ผู้ใช้สามารถนำข้อมูลไปใช้ในที่ต่าง ๆ ได้
AI กำลังเปลี่ยนวิธีคิดเกี่ยวกับการพกพาข้อมูล
Anna Kazlauskas ซีอีโอของ Open Data Labs และผู้สร้าง Vana กล่าวว่า “AI มอบเหตุผลสำหรับการพกพาข้อมูลส่วนบุคคล ในรูปแบบของประสบการณ์ผลิตภัณฑ์ที่ดีกว่า แทนที่จะเป็นเพียงอุดมการณ์เท่านั้น”
AI ต้องอาศัยข้อมูลจำนวนมากในการเรียนรู้และปรับแต่งให้เหมาะสมกับผู้ใช้ หากข้อมูลของผู้ใช้สามารถเคลื่อนย้ายไปยังแพลตฟอร์มต่าง ๆ ได้ AI จะสามารถให้บริการที่ดีขึ้น ตอบสนองตามความต้องการของแต่ละบุคคลได้อย่างแท้จริง
ตัวอย่างเช่น หาก AI สามารถเข้าถึงประวัติการแชทของผู้ใช้ได้ มันจะเข้าใจสไตล์การเขียนและบุคลิกของผู้ใช้มากขึ้น หรือหาก AI มีข้อมูลสุขภาพจากหลายแพลตฟอร์ม อาทิ Oura (การนอน), Strava (การออกกำลังกาย) และแอปโภชนาการ มันจะสามารถให้คำแนะนำที่แม่นยำมากกว่าระบบในปัจจุบัน
ความท้าทายและโอกาสของการพกพาข้อมูล
หนึ่งในปัญหาหลักที่ขัดขวางการพกพาข้อมูลคือ โครงสร้างแรงจูงใจของแพลตฟอร์ม นักพัฒนาที่ดึงข้อมูลจากผู้ใช้เข้าสู่แพลตฟอร์มของตนมักไม่ต้องการให้ข้อมูลเหล่านั้นถูกนำออกไปได้ง่าย สิ่งนี้ทำให้หลายแพลตฟอร์มยังคงทำงานในรูปแบบ “สวนที่มีกำแพงล้อมรอบ”
อย่างไรก็ตาม โมเดลใหม่อย่าง DataDAOs เริ่มเสนอแนวทางที่ช่วยให้ผู้ใช้สามารถเป็นเจ้าของและแบ่งปันข้อมูลของตนเองได้โดยมีแรงจูงใจทางการเงิน สิ่งนี้อาจเป็นก้าวสำคัญที่ช่วยให้ Data Portability กลายเป็นมาตรฐานในโลกดิจิทัล
สรุป: AI กำลังผลักดันให้ Data Portability เป็นสิ่งจำเป็น
AI กำลังสร้างแรงกดดันให้ แพลตฟอร์มดิจิทัลต้องเปิดโอกาสให้ผู้ใช้ควบคุมและพกพาข้อมูลของตนเองได้มากขึ้น เพื่อให้เกิดประสบการณ์การใช้งานที่ดียิ่งขึ้น หากแนวโน้มนี้ดำเนินต่อไป Web3 อาจเป็นอนาคตที่แท้จริงของอินเทอร์เน็ต ซึ่งผู้ใช้มีอำนาจเหนือข้อมูลของตนเองมากขึ้น
แหล่งที่มา: CoinDesk
คำเตือนความเสี่ยง:
ข้อมูลบนเว็บไซต์นี้จัดทำเพื่อให้ความรู้เท่านั้น ไม่ใช่คำแนะนำด้านการลงทุน ผู้ลงทุนควรศึกษาข้อมูลและปรึกษาผู้เชี่ยวชาญก่อนตัดสินใจ ความเสี่ยงจากการลงทุนเป็นความรับผิดชอบของผู้ลงทุนเอง